Kontynuując przyglądanie się tradycjom chrześcijańskim w Indiach, tym razem w okresie Wielkiego Tygodnia, udamy się ponownie do Kerali i Goa.

W Kerali, która liczy 35 milionów mieszkańców, prawie 20 % to chrześcijanie, czyli jest ich około 7 milionów. W tym południowoindyjskim stanie, który jest kolebką chrześcijaństwa w Indiach, okres Wielkiego Postu i Wielkiego Tygodnia jest obchodzony z wielkim zaangażowaniem.

Goa – to kolejny stan indyjski, gdzie tradycje chrześcijańskie są ciągle żywe. Jeden z najmniejszych w Indiach, nazywany Rzymem Wschodu. Tutaj w 1510 r. Portugalczycy założyli swoją faktorię handlową, która potem przekształciła się w kolonię portugalską. Stare Goa (Goa Velha) znajduje na liście UNESCO. Jest w nim wiele klasztorów i kościołów, w tym m.in. bazylika Bom Jesus zawierająca relikwie św. Franciszka Ksawerego, misjonarza, zwanego apostołem Indii.

Wielki Tydzień zaczyna się uroczystą mszą w Niedzielę Palmową. W niektórych regionach, zamiast liści palmy używa się liści palmy kokosowej, znacznie bardziej dostępnej, a wyglądem nieco przypominającej tę oryginalną. Często mszy towarzyszy procesja, która ma budować wspólnotę wiernych kościoła. Po powrocie do domu, z liści palmy kokosowej robi się krzyże, które wstawia się do domowego ołtarzyka. Tego dnia typowym daniem jest „kozhukkatta”  – knedle z mąki ryżowej ze słodkim nadzieniem z wiórków kokosowych. Ma to nawiązywać do wizyty Jezusa u Łazarza, Marii i Marty. Słodkie nadzienie symbolizuje miłość, która jest wewnątrz nas.

W Wielki Czwartek wieczorem odbywa się Msza Wieczerzy Pańskiej, podczas której kapłan obmywa stopy 12 osób. W trakcie nabożeństwa wręcza się wiernym kawałki chleba na pamiątkę ostatniej wieczerzy. Chrześcijanie św. Tomasza wieczorem jedzą „pesaha appam” – specjalnie na tę okazję przygotowany niesfermentowany chleb (bez drożdży), rodzaj macy lub podpłomyka, zrobiony na bazie ciasta ryżowego. Na chlebku tym robi się znak krzyża przy pomocy kawałków liści palmy kokosowej z Niedzieli Palmowej.  Głowa rodziny dzieli ten chlebek na kawałki, zanurza w słodkim syropie lub  specjalnym „mleku paschalnym” i rozdaje członkom rodziny.

W Wielki Piątek jest dniem zadumy. Należy powstrzymywać się od szeroko rozumianej rozrywki: nie powinno się słuchać muzyki, oglądać telewizji, czytać książek. W kościele, podczas drogi krzyżowej używa się tego dnia specjalnego, drewnianego dzwonu (nazywanego „Maramani”), zamiast normalnych. Wiernym w kościele daje się do picia gorzki napój „kaipuneeru” – na pamiątkę octu jaki podano do picia Chrystusowi. Ten keralski, gorzki napój jest zrobiony z octu i soku z liści krzewu panal.

To dzień postny, kiedy niektórzy w ogóle powstrzymują się od jedzenia. Inni spożywają postne pokarmy np. kleik ryżowy z piklami mango lub inne postne jedzenie często zawierające tzw. gorzką tykwę.  Starsi czytają tego dnia pierwszy chrześcijański poemat w języku Malayalam, napisany przez niemieckiego misjonarza Arnos’a Pathiri. Poemat opowiada o życiu Chrystusa. Bardzo często podczas spożywania postnego posiłku odczytuje się na głos fragment mówiący o ukrzyżowaniu Chrystusa.

W Wielki Piątek, w Katedrze Se w Starym Goa ma miejsce tzw. Procesja Kanoników, nazywana też Capas Magnas lub Procesją Ogonów. Nazwa procesji pochodzi od stroju noszonego przez kanoników – kapłanów, którzy noszą różowe peleryny z powiewającymi czarnymi płaszczami, które zamiatają ziemię jak ogony.

Podczas procesji prowadzonej wewnątrz katedry, której towarzyszą żałobne pieśni i modlitwy, niesiona jest rzeźba Chrystusa na krzyżu. Symbolicznie odtwarza się w ten sposób przeniesienie ciała Chrystusa do grobu. Procesja kończy się, kiedy ciało Chrystusa zostaje złożone u stóp krzyża w jednej z kaplic katedry.

Wielka Sobota

W kościołach nie odbywają się msze. Wierni modlą się przy symbolicznych grobach Chrystusa. To dzień żałobny. W domach robi się porządki aby zaprosić do nich Chrystusa, a w wymiarze bardziej ludzkim – gości. Mieszkania i domy kropi się wodą święconą, przyniesioną z kościoła. Rozpoczynają się przygotowania do wielkiej uroczystości dnia następnego. Wieczorem o 22.00 odbywają się msze rezurekcyjne, po których po powrocie do domu, można zakończyć post.

W Niedzielę Wielkanocną wszyscy zasiadają do wspólnego, rodzinnego śniadania. W Kerali typowym daniem na tę okazję jest „appam” – rodzaj naleśnika w kształcie miseczki, zrobionego z mąki ryżowej, z „chicken curry”, czyli kurczakiem w sosie curry.

Następnie wszyscy idą do kościoła, przybranego na kolorowo, w radosnej atmosferze i przy dźwiękach bijących dzwonów. Po mszy, odwiedza się rodziny lub przyjaciół, wręczając słodycze i ciasta. Potem zasiada się do świątecznego obiadu, suto zastawionego mięsiwami, warzywami, owocami, pieczywem i deserami.

Oktawa wielkanocna – to czas od niedzieli wielkanocnej do następnej. To czas kiedy chrzci się dzieci. Niedziela w tydzień po Wielkanocy, nazywana jest też Niedzielą Św. Tomasza (w Polsce, to Niedziela Miłosierdzia Bożego), na pamiątkę objawienia się Chrystusa św. Tomaszowi i rozwiania jego wątpliwości.

Poniedziałek Wielkanocny.

Tego dnia, w kościele św. Andrzeja w stolicy Goa – Panajim, organizuje się bardzo ciekawą procesję – Procesję Świętych. Około 30 rzeźb naturalnej wielkości, przedstawiających świętych związanych z  zakonem franciszkanów, obnoszonych jest na feretronach przez ulice miasta.

Wśród nich jest też rzeźba św. Józefa Vaz, kapłana i misjonarza który urodził się w Goa. Prowadził misje katolickie na Cejlonie, gdzie zmarł w Kandy. Nazywany jest apostołem Cejlonu. Co ciekawe został beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II w 1995r. w Kolombo, a następnie kanonizowany przez papieża Franciszka w 2015 r., również w stolicy Sri Lanki.

Tradycja Procesji Świętych w Goa sięga XVII w. Wtedy 65 naturalnej wielkości rzeźb przedstawiających świętych, męczenników, królów i królowe były noszone na palankinach, na ramionach miejscowych chrześcijan. Do dziś ostało się tylko 31 rzeźb.

Procesja zaczyna się Eucharystią na placu przed kościołem. Co roku jest inny temat przewodni kazania. Następnie przez bramę kościoła wynoszone są rzeźby świętych. Każdej z nich towarzyszy ksiądz, siostra zakonna i osoba świecka opowiadająca przez mikrofon życiorys świętego.

W konkretnym porządku postaci świętych są wynoszone z kościoła i ustawiane przed ołtarzem. Następnie orszak wyrusza w przemarsz przez ulice Starego Goa a wierni podążają za każdym ze świętych.

Na pierwszym feretronie niesiony jest herb Franciszkanów, w postaci skrzyżowanych ramion św. Franciszka i Jezusa,  a za nim postaci kolejnych świętych, niesione na barkach wiernych, przynależących do specjalnego bractwa. Podczas procesji śpiewa się pieśni, odmawia różaniec. Wierni starają się o błogosławieństwo za wstawiennictwem świętych, poprzez przejście pod feretronem. Proszą również o przebaczenie im win.

Na ostatnim nosidle widnieje postać Św. Franciszka z Asyżu, który klęcząc ma wizję ukrzyżowania Chrystusa, a na jego dłoniach, boku i stopach można dostrzec rany, jakie miał Chrystus. Cały orszak wraca następnie do kościoła, gdzie rzeźby świętych są wystawione przez kolejne 3 dni.

Tradycja tej procesji powstała, aby zaszczepić w sercach i umysłach wiernych ducha modlitwy i pokuty. Przedstawia się różnych świętych za wzór do naśladowania, którzy w rzeczywistości byli prostymi ludźmi należącymi do tego świata, a którzy poprzez poświęcenie swojego życia Chrystusowi, otrzymali łaskę życia wiecznego.

Jak można się przekonać, nawet w tak dalekich i wydawałoby się mało chrześcijańskich Indiach, okres Wielkanocy to czas licznych tradycji chrześcijańskich w wielu miejscach tego ogromnego kraju.